گزارشی از شهر وان؛ پناه‌جویان اجازه خروج از شهر را ندارند

موضوع اصلی این است که پناه‌جویان اجازه خروج از شهر را ندارند و طبق اطلاع دولت ترکیه به مدت دو هفته وضعیت اضطراری اعلام شده است. مقر سازمان پلیس به طور کلی خراب شده، دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر در این شهر تعطیل است.

عصر روز یک‌شنبه بیست‌و‌سوم اکتبر زلزله‌ای به قدرت هفت و دو دهم ریشتر شرق ترکیه را لرزاند. این زلزله که در هم‌جواری مرز ایران رخ داده است یکی از زلزله‌های بزرگ و مخرب منطقه به حساب می‌آید. کانون اصلی زلزله در نزدیک شهر وان و به فاصله کم‌تر از بیست کیلومتری این شهر بوده است .

این شهر یکی از عمده شهر‌هایی است که پناه‌جویان ایرانی در آن به سر می‌برند. اما گزارش‌ها از محل زلزله حاکی است علی‌رغم وقوع پس‌لرزه‌های مداوم که یکی از آن‌ها بالغ بر پنج و دو دهم در مقیاس ریشتر بوده است، هنوز تا ساعت چهار صبح روز دوشنبه هیچ امکانی برای اسکان و یا کمک برای ایرانیان پناه‌جو در این شهر فراهم نشده است.

بسیاری از مردم از این شهر گریخته‌اند و اشاره می‌شود دولت و مقامات محلی در صدد خروج مردم از این منطقه هستند. در شهر برای دو هفته وضعیت فوق‌العاده اعلام شده است اما ایرانیان پناه‌جو به دلیل تخریب مرکز پلیس هنوز اجازه خروج از شهر را نیافته‌اند. هیچ امکان اسکانی نظیر چادر و تدارکات نیز در اختیار آنان قرار نگرفته است.

این در شرایطی است که صد‌ها تن پناه‌جوی ایرانی در این شهر و اطراف آن در انتظار نوبت مصاحبه با دفتر کمیساریای عالی پناه‌جویان و یا انتخاب کشور ثالث به سر می‌برند.

به نظر برخی از پناه‌جویان کشور ترکیه علی‌رغم تعداد پناه‌جوی ایرانی در آن و کمک‌های جانبی که از سازمان ملل برای اسکان این پناه‌جویان دریافت می‌کند، حمایت کافی را از پنا‌ه‌جویان ندارد.

در پی رخ‌داد این زلزله در شهر وان با «علی نظری» گفت‌و‌گو یی با رادیو كوچه داشته و از او خواسته شده تا در مورد وضعیت شهر و پناه‌جویان ایرانی گزارش بدهد:

در روز یک‌شنبه شاهد بروز زلزله بالغ بر هفت ریشتر بودیم. خواهشمندم با توجه به این‌که در شهر وان به سر می‌برید، از لحظه وقوع زلزله و این‌که چه اتفاقی افتاد و هم‌اکنون وضعیت مردم چگونه است توضیح دهید.

من حدود چهال کیلومتری شهر وان بودم و حدود ساعت 5 بعداز‌ظهر زلزله را احساس کردم و بر طبق خبرهای رسیده زلزله 7.2 ریشتر بود. مرکز آن هم اگر اشتباه نکنم شهری به نام ارشیر در 35 کیلومتری شهر وان بوده است.

وقتی وارد شهر وان شدم متاسفانه چندین ساختمان با خاک یک‌سان شده بود. خسارت‌های جزیی دیگری هم به دیگر ساختمان‌ها وارد آمده بود اما در مورد خسارت‌های جانی تا آن‌جایی که اطلاع دارم تمام بچه‌های ایرانی که من می‌شناسم سالم هستند اما خانه‌ها و مکان‌های آن‌ها خسارت‌هایی دیدند.

اخبار اعلام می‌کند که تعداد کشته شدگان بالغ بر 130 نفر است. از این تعداد هیچ یک از پناه‌جویان ایرانی نبودند؟

تا آن‌جایی که از بچه‌های ایرانی سوال کردیم نه خیر.

توضیح دهید با توجه به پس‌لرزه‌ها، وضعیت مردم چگونه است؟

طبق اخبار رسیده یکی از پس‌لرزه‌ها 5 ریشتر بوده است. تمام مردم در خیابان، ماشین و یا چادرها هستند و آتش روشن کردند. خیلی‌ها با ماشین‌های شخصی از این شهر رفتند. اما متاسفانه پناهنده‌ها امکاناتی مانند چادر یا سرپناهی را ندارند تا شب را در بیرون بگذرانند و مجبورند در این هوای سرد که حدود چهار درجه است، بیرون را تحمل کنند تا به وضعیت‌شان رسیدگی شود.

آیا منظورتان این است در تدابیری که برای مردم اندیشیده شده‌، پناه‌جویان در هیچ نقطه‌ای قرار نگرفتند و حمایتی از پناه‌جویان در شهر وان از طرف دولت ‌ترکیه انجام نشده است؟

متاسفانه تا کنون خیر. هیچ امکاناتی ندارند. این خبر تایید نشده است اما شنیدم که دولت ترکیه قصد دارد شهر را تخلیه کند و مردم را در خارج از شهر ببرد و در یک فضای باز اسکان دهد. نمی‌دانم تا چه حد این خبر صحت دارد اما اگر این امکان باشد خیلی خوب است چون تا الان پس‌لرزه‌های زیادی آمده و احتمال رخ‌ دادن زلزله‌ای دیگر هم هست.

آیا دولت ترکیه برنامه خاصی برای پناه‌جویان ایرانی دارد؟

باید شعبه سازمان ملل در شهر وان و آنکارا این برنامه‌ریزی را داشته باشد. پناه‌جو وقتی به این‌جا وارد می‌شود مصاحبه و روند اداری دارد اما اکثر اوقات مشکلاتی پیش می‌آید که رسیدگی نمی‌کنند و جواب‌گو نیستند. به خصوص در این شهر به دلیل امنیتی بودن و دور بودن از آنکارا.

حتا در این زلزله هم مشخص شده که رسیدگی نمی‌کنند چون از پناهنده‌های ایرانی خبری نگرفته‌اند که آیا با مشکلی مواجه شدند، جایی برای ماندن دارند و خسارتی دیدند یا خیر. من دوستانی را در این شهر می‌شناسم که حدود چهار سال است این‌جا هستند و قبولی دارند ولی کشورشان تعیین نشده. موارد دیگر که دو، سه و یا یک سال این‌جا هستند. با این‌که نهاد حقوق بشر و آسام در این شهر هستند اما می‌گویند نمی‌توانیم کاری انجام دهیم.

اما گروه‌های فعال ایرانی در کشور ترکیه نیز در تلاش هستند تا بتوانند نگاه سازمان‌های حمایتی را به سوی پناه‌جویان در شهر وان معطوف کنند. «اشکان منفرد» یکی از فعالان دانش‌جویی ایرانی که در آنکارا است از این تلاش‌ها می‌گوید:

ما خبرهایی را می‌شنویم که شرایط در وان مشکلاتی را برای پناه‌جویان هم به وجود آورده است. بر طبق آخرین اطلاعات شما، دولت ترکیه چه حمایت‌ها و کارهایی برای پناه‌جویان ایرانی انجام داده است؟

دولت ترکیه تا‌کنون نه تنها برای پناه‌جویان بلکه برای خود مردم وان هم هیچ اقدام مثبتی انجام نداده است. اکثر راه‌های ورودی به وان بسته شده و خرابی‌ها خیلی زیاد بود است. پناه‌جویان و پناهندگانی که به صورت غیر‌قانونی از ایران خارج شدند، مجبورند به دلیل قوانین ترکیه که نمی‌توانند در خارج از شهر اسکان داده شوند، در این شهر حضور داشته باشند. حدود 500 تا 700 ایرانی از خانواه‌های بهایی، مسیحی، افغانی که از ایران خارج شدند و تعدادای از فعالان سیاسی و اجتماعی ایران در این شهر هستند و با تعداد کمی از آن‌ها که توانستیم تماس بر قرار کنیم متوجه شدیم خانه و کاشانه خود را از دست دادند و وسایل آن‌ها زیر آوار مانده است و دولت ترکیه هیچ اقدام مثبتی انجام نداده است. بیش‌تر بچه‌ها در بیرون هستند به خصوص بعد از پس‌لرزه‌ی 5.7 ریشتری که ترس و وحشت آن‌ها خیلی بیش‌تر شده است.

سرمای هوا هم مزید بر علت شده که مشکلات آن‌ها بدتر شود. بیرون نشسته‌اند و آتش روشن می‌کنند. موضوع اصلی این است که این‌ها اجازه خروج از شهر را ندارند و طبق اطلاع دولت ترکیه به مدت دو هفته وضعیت اضطراری اعلام شده است. مقر سازمان پلیس به طور کلی خراب شده، دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر در این شهر تعطیل است و پناه‌جویان نمی‌توانند برای اجازه خروج به این‌جاها مراجعه کنند. پلیس هماهنگی نمی‌کند و به دلیل تعطیلی نتوانستیم با سازمان‌هایی که می‌توانند کمک کنند ارتباط برقرار کنیم. این پناه‌جویان تحت هر شرایطی باید از این‌جا خارج شوند، جان‌شان در خطر است و سرمای هوا اذیت‌شان می‌کند و با توجه به تعطیلی دو هفته‌ای که دولت اعلام کرده این‌ها نمی‌توانند ادامه دهند.

بچه‌ها برای خروج از شهر احتیاج به مجوز پلیس دارند و پلیس هم مجور نمی‌دهد به دلیل این‌که به صورت قانونی وارد ترکیه نشدند و هویت آن‌ها در اداره پلیس ثبت نشده، آن‌ها را در داخل شهر نگه می‌دارند.

الان شهر خالی از سکنه مردم ترک شده و تنها بچه‌های پناه‌جو و تعدادی از مردم ترکیه که صد در صد طی روزهای آینده وان را ترک می‌کنند آن‌جا هستند.

ما از سازمان‌های حقوق بشر خواهش می‌کنیم تحت هر شرایطی با سازمان یو ان تماس بگیرند و از آن‌ها بخواهند این پناه‌جویان برای مدت موقت و تا زمانی که شرایط ایده آل به وجود بیاید، وان را ترک کنند و به شهرهای دیگر منتقل شوند و در سرما نمانند. اکثر پناه‌جویان همین خواسته را دارند.

با گروه‌ها و سازمان‌های دیگر هم تماس گرفتیم اما هنوز اقدام مثبتی صورت نگرفته و کمک‌های فردی که زیر نظر هیچ سازمانی نیست از طریق بچه‌ها در خارج از کشور انجام می‌شود اما هنوز در مرحله ابتدایی است و کمکی که بتواند تاثیر مثبتی به این پناه‌جویان داشته باشد انجام نشده است.

• By mohabatnews.com
• 1390/08/02