دل نگرانی های یک پناه‌جو در مالزی

نزدیک به چهار سال قبل بود که در مالزی یک پناه‌جوی ایرانی پس از سال‌ها انتظار به دلیل جواب منفی خود را در برابر دفتر سازمان ملل در کوالالامپور به آتش کشید. اگرچه برخی معتقدند وی وضعیت روشنی در مورد پناه‌جویی خود نداشت اما وضعیت برخی دیگر نیز که اینک چند سال است در انتظار هستند بهتر از این نیست.

به طور تقریبی می‌توانم گفت مسیر پناه‌جویی فاصله بسیار طولانی است بین مبدا یا کشوری که موطن پناه‌جو است تا مقصد یا کشوری که در آن سکنا می‌گزیند.

پناه‌جویی پروسه سختی است. این جمله‌ای است که از هر کس که سابقه پناه‌جویی داشته باشد می‌توانید بشنوید. شروعی که تو در آغاز آن نقش داشته‌ای ولی در پایانش خیلی نمی‌توانی نقشی بازی کنی. ممکن است یک پروسه پناه‌جویی از ماهی آغاز شود و حتا تا یک دهه ادامه بیابد.

دوستی را می‌شناختم که هنرمند بود. در مشهد کار تاتر می‌کرد. یادم می‌آید در آمستردام وقتی او را دیدم بسیار شاد بود. می‌گفت می‌تواند برای خودش از این به بعد برنامه‌ریزی کند و به یک زندگی منسجم بی‌اندیشد. او یازده سال بود منتظر پاسخ پناهنده‌گی‌اش بود.

اما همه‌جا این‌گونه نیست. بسیاری از ایرانیان بعد انتخابات به دلیل افزایش فشارهای اجتماعی و سیاسی و محدودیت در فعالیت‌های حرفه‌ای، سخت‌ترین مسیر را با معرفی خود در یک کشور دوم به عنوان پناه‌جو به دفتر سازمان ملل انتخاب کردند.

عمده این افراد معمول اولین اسکان‌شان کشور ترکیه است. چرا که هم جواری مناسب و امکان خروج از مرزهای غیر‌قانونی و وجود ساز و کار لازم که ناشی از سی سال حضور پناه‌جویان ایرانی در این کشور است فرصت را نسبت به سایر کشور‌ها بهتر فراهم کرده است. معمول پناه‌جویان در کشور دوم خود را به نمایندگی سازمان ملل -کمیساریای عالی امور پناه جویان- معرفی می‌کنند و با طی یک پروسه که گاه بلند و گاه کوتاه است منتظر معرفی کشور سوم شده و بعد راهی این کشور می‌شوند این همان بخش از ماجرا است که توام با انتظار و عدم امکان کار و بحران‌های شدید روحی هم‌راه است.

اما یکی دیگر از کشورهایی که این روزها حضور پناه‌جویان ایرانی در آن بارز شده کشور مالزی است. مالزی که به دلیل شرایط ساده ورود برای ایرانیان امکان مناسبی برای خروج از ایران محسوب می‌شود. این روزها شاهد حضور بالغ بر ۳۰۰ خانواده پناه‌جوی ایرانی است که در نوبت مصاحبه با کمیساریای عالی پناه‌جویان سازمان ملل قرار دارند.

اگرچه آمار‌های روشنی در اختیار نیست اما به نظر می‌رسد در مجموع قریب به هزار ایرانی پناه‌جو در کشور مالزی در انتظار نوبت مصاحبه و بررسی پرونده هستند. بر خلاف کشوری مانند ترکیه که این روال از سرعت به طور نسبی بالاتری برخوردار است در مالزی روندی کند، انتظار را برای پناه‌جویان رقم می‌زند.

نزدیک به چهار سال قبل بود که در همین کشور یک پناه‌جوی ایرانی پس از سال‌ها انتظار به دلیل جواب منفی خود را در برابر دفتر سازمان ملل در کوالالامپور به آتش کشید. اگرچه برخی معتقدند وی وضعیت روشنی در مورد پناه‌جویی خود نداشت اما وضعیت برخی دیگر نیز که اینک چند سال است در انتظار هستند بهتر از این نیست.

اگر بخواهیم نظر خود پناه‌جویان را در مورد این اوضاع بشنویم خیلی از آن‌ها معتقدند روابط بین ایران و مالزی در این طولانی شدن دخیل است. گروهی دیگر کشور مالزی را که سعی در دوری از تنش‌های سیاسی و بحران‌های این چنینی دارد، دخیل می‌دادند و گروهی دیگر نیز عدم تخصص مسوولان این بخش در دفتر کمیساریای عالی را در مالزی دلیل دیگر. اما آن چه مسلم است تمام این‌ها باعث شده است که امروز پناه‌جویان ایرانی وضعیت روشنی در کشور مالزی نداشته باشند.

اما گروه عمده‌ای از پناه‌جویان ایرانی در مالزی کسانی هستند که به دلیل تغییر دین از کشور ایران رفته‌اند. آن‌ها می‌گویند که در کشور مالزی هم که کشوری مسلمان‌نشین است همین وضعیت نگران‌کننده حاکم است. مسلمانان به طور عمده کسانی که از اسلام بر می‌گردند را «محدور‌الدم» می‌دانند.

روند بررسی پرونده‌ها در کمیساریای عالی پناه‌جویان در مالزی بسیار نفس‌بر است. این مارتن سنگین در ابتدا با تشکیل پرونده آغاز می‌شود و بعد مصاحبه اول و دوم و مدارک و غیره که گاه در مالزی بین دو بخش از این مسیر بیش از یک سال انتظار وجود دارد.

موج افزایش مراجع به سازمان ملل که اینک در مالزی شامل برخی روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی و غیر‌سیاسی و کسانی که به هر روی به امید هوای تازه‌تر در انتظار هستند، این روند را سخت‌تر هم کرده است. برخی منبع‌ها که با رادیو کوچه در ارتباط هستند اشاره می‌کنند که در چند ماه گذشته تعدادی از همین روزنامه‌نگاران رد شده‌اند.

پرونده پناه‌جویی در کشور مالزی برای ایرانیان از اما و اگر‌های بسیاری برخوردار است. این گزارش در بخش‌هایی دیگر به سایر پناه‌جویان و منتظران در مسیر رفتن به کشوری دیگر می‌پردازد./ رادیو كوچه

• By mohabatnews.com
• 1390/09/21