تثبیت و توسعه هر چه بیشتر فرهنگ عزاداری از سوی حكومت

قشر از ایرانیان ناراضی و حتی دینداران مسلمان نیز گلایه می کنند که اصرار به ایجاد حال و هوای عزاداری به دفعات زیاد در تقویم کشور باعث ایجاد افسردگی و تشویق رفتارهای ریاکارانه می شود.

مراسم عزاداری های فاطمه، دختر محمد پیامبر مسلمانان که به ایام فاطمیه مشهور است، با این احساس در ایران تمام شد که حجم و غلظت سوگواری ها اندکی از سال های گذشته بیشتر شده است.

به گزارش «محبت نیوز» سایت بی بی سی در این مورد گزارش داد كه تبلیغات رسمی و گزارش های منابع خبری در داخل ایران حکایت از آن دارد که روند گسترش این مراسم در سالهای گذشته، امسال به اوج رسیده است.

تابلوها و بیلبوردهای تبلیغاتی در تهران که با بودجه های دولتی برپا شده بودند نشان از آن داشت که تلاشی سازماندهی شده از بالا برای تهییج و ترغیب مردم و باب کردن رویه ای تازه صورت گرفته است.

رویه ای که به کمک حمایت ها و امکانات حکومتی شاهد کشیده شدن بعضی مراسم حاشیه ای مختص به خرده فرهنگ های خاص مثل 'تشییع جنازه نمادین فاطمه'،‌'پیاده روی فاطمی'،‌'بدرقه فاطمی'.... به جریان اصلی عزاداری ها بود.

روشن نیست چنین روندی دقیقن با چه مقدار اقبال در بین توده های مردم مواجه بود.

این مراسم در این مقیاس گسترده عمدتن در تهران و قم با حضور طبقات سنتی و متوسط شهری برگزار شد، اما در دیگر شهرها مثل مشهد و تبریز و اردبیل و چند شهر دیگر با مراسم تشییع شهدای گمنام پیوند خورد که هم کاربرد سیاسی پیدا کرد هم تعداد بیشتری از مردم را به خیابانها کشاند.

سالگرد درگذشت فاطمه در گذشته تعطیل نبود. حتی رسانه های دولتی الزامی برای بکارگیری عنوان 'شهادت' در مورد مرگ دختر پیامبر مسلمانان نداشتند.

اوایل دهه هفتاد خورشیدی سید علی خامنه ای رهبر ایران کلمه 'شهادت' را به کار برد و خواستار توجه بیشتر به مراسم این مناسبت شد. از آن پس بود که عنوان 'شهادت' برای درگذشت دختر محمد نیز به کار گرفته شد و این روز تعطیل رسمی اعلام شد.

در دهه هشتاد خورشیدی مراجع تقلیدی مثل آخوند وحید خراسانی و صافی گلپایگانی به ترویج هر چه بیشتر مراسم عزاداری های فاطمی دامن زدند تا جایی که خود در ایام فاطمی با پای برهنه در مراسم پیاده روی ها شرکت می کردند. این سنت امسال هم در قم به جا آورده شد.

گفته می شود سوگواری ایام فاطمیه هنوز خیلی مانده تا از لحاظ فراگیری در بین اقشار مختلف جامعه به پای مراسم دیرینه و جا افتاده ای مثل محرم برسد اما در اول راه است. ساکنان تهران در شبهای گذشته از حضور دسته ها و هیات های عزاداری به سبک ایام محرم خبر می دهند که باعث سردرگمی و تعجب آنها شده بود.

حضور ۵ شب متمادی رهبر ایران و دیگر مقامات بلندپایه در مراسم عزاداری های فاطمی و 'شام غریبان شهادت زهرا' حکایت از آن دارد که حکومت در صدد تثبیت و توسعه هر چه بیشتر فرهنگ عزاداری به بهانه های مختلف در جامعه ایران است.

آز آنجایی که حکومت از این فرهنگ برای مشروعیت دادن به خودش استفاده می کند مایل است ببیند این فرهنگ غالب شود، با مفاهیم سیاسی مورد علاقه حکومت گره بخورد و به فرصتی نیز برای سرگرمی و تخلیه هیجانات جامعه بدل شود.

تازه یک ماه از ایام شادمانی های نوروزی گذشته و جامعه ظرف چند هفته ناگهان به اصطلاح تغییر فاز می دهد. تاثیر این نوسانات روحی بر روان جمعی مردم محتاج مطالعات و بررسی های کارشناسانه است اما چیزی نیست که بتوان نادیده گرفت.

نوسانات به کنار، قشر از ایرانیان ناراضی و حتی دینداران مسلمان نیز گلایه می کنند که اصرار به ایجاد حال و هوای عزاداری به دفعات زیاد در تقویم کشور باعث ایجاد افسردگی و تشویق رفتارهای ریاکارانه می شود.

امروز در مراسم عزاداری های فاطمی در میدان فردوسی تهران صحنه ای بود که جلب توجه می کرد. دادن پرچم سیاه با نام ابوالفضل به دست مجسمه فردوسی شاید حساب شده نبوده و شاید حتی فقط به خاطر ابتکار خودجوش یک فرد اتفاق افتاد.

اما صحنه ای که خلق کرد نماد خوبی از تلاشهای دیرینه حکومت در جهت تحت الشعاع قرار دادن همه ابعاد فرهنگ ایران در زیر پرچم روایتی خاص و در حال شکل گیری از تشیع ایرانی متمایل به نظریه ولایت فقیه است.

• By mohabatnews.com
• 1391/02/07