یکی از زنان محمد از نخستین تدوین گران قرآن بود

یک پژوهش جدید می گوید، یکی از زنان پیامبر مسلمانان، نقشی بنیادین در جمع آوری و تدوین قرآن داشته و احتمالن یکی از اولین افرادی بوده که نسخه مکتوبی از قرآن را نگهداری کرده است.

به گزارش « محبت نیوز» ، خبرگزاری صدای امریکا به نقل از وبسایت مدیوالیست در گزارشی که به تازگی منتشر کرده می گوید تا همین اخیرن، پژوهشگران در زمینه ریشه های اسلام عمدتن بر مردان پیرو ' محمد' تمرکز داشته اند. اما برخی مورخان معتقدند که زنان نقش مهمی در خیزش دین اسلام در شبه جزیره عربستان داشتند.

رقیه خان، رئیس مطالعات اسلامی دانشگاه کلرمونت، در تازه ترین گزارشش که در نشریه آکادمی علوم مذهبی آمریکا منتشر شده می گوید حفصه، یکی از زنان ' محمد '، تدوین گر عمده قرآن بود.

خانم خان در گزارش خود درباره نحوه به کتاب درآمدن قرآن در نیمه قرن هفتم توضیح می دهد. درباره نحوه مکتوب شدن آیات قرآن که عمدتن به شکل شفاهی بین مسلمانان دهان به دهان منتقل می شد نیز دو حدیث عمده وجود دارد که در هر دوی آن ها، حفصه بنت عمر، نقش پررنگی دارد.

حفصه دختر عمر بن خطاب بود. عمرابن خطاب یکی از حامیان عمده پیامبر اسلام و از خلفای راشدین بود. حفصه حدود سال ۶۲۵ با ' محمد' ازدواج کرد و چهارمین همسر او شد. شواهد نشان می دهد که رابطه شان گرم نبود به طوری که حتی پیامبر او را برای مدتی طلاق داد. منابع حاکی است که حفصه بسیار باهوش و باسواد بود. یکی از منابع حتی می گوید که او شوهرش را بر سر قرائت شماری از آیه های قرآن، به چالش کشیده است.

رقیه خان در گزارشش می نویسد تصویری که از منابع اولیه برمی آید بر توانایی حفصه در حفظ، خواندن، نوشتن و حتی تدوین قرآن صحه می گذارد. به گفته این پژوهشگر، منابع و احادیث نشان می دهد که 'محمد' او را به نوشتن آیات واداشت و عمربن خطاب دخترش را دارای قدرت در حفظ شفاهی و کتبی قرآن می دانست.

در حدیثی آمده که در دوران اولین خلیفه اسلام، ابوبکر و عمر (پدر حفصه) به دنبال مرگ شمار زیادی از حافظان قرآن تصمیم گرفتند آیات را در قالب اسناد مکتوب جمع آوری کنند. آیات جمع آوری شده در ابتدا نزد ابوبکر بود، سپس عمر آن را حفظ کرد و پس از مرگ عمر حفصه آن را حفظ می کرد.

در حدیثی دیگری آمده که عثمان، خلیفه سوم تصمیم گرفت نسخه هایی از قرآن مدون را به گوشه و کنار امپراطوری در حال گسترش و تحت اداره خود بفرستد. او برای این کار از حفصه طلب کمک کرد.

رقیه خان می نویسد: «اگر بین خطوط را بخوانیم متوجه می شویم که حفصه در دادن نسخه های خود به خلیفه عثمان بسیار محتاط بود و در واکنش به درخواست او شرط گذاشت و گفت به شرطی آن ها را می دهد که بعدن بازگردانده شوند. عثمان این شرط را پذیرفت.»

حفصه بنت عمر، به حفظ اسناد اصلی قرآن ادامه داد و طی حیاتش نگذاشت که دست مروان ابن حکم، والی مدینه به آن برسد. پس از مرگ حفصه در سال ۶۶۵ بود که قرآن مکتوب حفصه بدست مروان افتاد.

اغلب محققانی که درباره نقش این زن در تدوین قرآن نظر داده اند او را به حاشیه رانده و به عنوان زنی به تصویر کشیده اند که در میان رهبران مرد گم می شود و جمع آوری آیات قرآن توسط او چیزی مانند یک نسخه خصوصی و دارای اهمیت کمتر است.

• By mohabatnews.com
• 1393/02/22