نگاهي به فيلم‌هاي توقيف شده در دولت دهم

در حالي كه اكران نوروزي حاشيه‌هاي بسياري را به دنبال داشت و حالا برخي از سازندگان فيلم‌هاي داراي پروانه نمايش ترجيح مي‌دهند آثارشان را فعلن اكران نكنند. چه بخواهيم چه نخواهيم سينماي ايران به ورطه نابودي افتاده است

« محبت نیوز» - سينماي ايران در روزهاي سخت و ناراحت کننده‌اي حضور دارد. از طرفي مديران سينمايي توانايي مديريت بحران را در مقابل هجمه انتقاد‌ها ندارد و از سوي ديگر کساني در پشت صحنه آنقدر قدرت دارند که سرنوشت بسياري از مسائل فرهنگي را از طريق کاملن غير قانوني به سرانجام مي‌رسانند. بعد از منصرف شدن سازندگان فيلم سينمايي «برف روي کاج‌ها» از اکران فيلم‌شان در اين مقطع سازندگان فيلم سينمايي «چک» ساخته کاظم راست‌گفتار هم تصميم مشابهي گرفتند تا چينش فيلمهاي دوم عيد نوروز ترکيبي عجيب و غريب باشد.

چه بخواهيم چه نخواهيم سينماي ايران به ورطه نابودي افتاده است و هر روز با تصميم‌هاي شتاب زده و احساسي ميخ محکمي بر تابوت سينماي ايران زده مي‌شود. مروري بر فيلم‌هايي که تا الان توقيف مانده‌اند و بر خلاف سياست‌هاي دولت دهم که داعيه رفع توقيف فيلم‌ها را داشتند شايد گوشه‌اي از اين آشفته بازار را نشان دهد.

گزارش يك جشن

شايد بتوان «گزارش يك جشن»، «خيابان‌هاي آرام»، «خانه پدري»، «پاداش»، «آيينه‌هاي روبرو» را از مشهورترين و البته تازه‌ترين فيلم‌هايي دانست كه تكليف‌ اكران عمومي‌شان هنوز نامشخص است.

ابراهيم حاتمي‌كيا كه «به رنگ ارغوان»‌اش به دليل برخي حاشيه‌هاي پيش آمده براي اكرانش، چند سالي به نمايش درنيامد و سرانجام اكران شد؛ اين بار با نمايش عمومي «گزارش يك جشن» به مشكل برخورده است؛ حتي اگر جواد شمقدري زماني گفته باشد كه فيلم حاتمي كيا توقيف نيست.

«گزارش يك جشن» محصول سال 89 است كه بر اساس گفته تهيه‌كننده‌ آن، از مسايل ملتهب جامعه سخن به ميان مي‌آورد و به مساله جوانان به‌عنوان يكي از بحران‌هاي امروز جامعه مي‌پردازد. فيلم يکي از صريح‌ترين موضع‌گيري‌هاي فيلم‌ساز نسل دوم انقلاب در برابر اتفاقات سال 88 به حساب مي‌آيد و از اين روز و به دليل نماد‌سازي‌هاي داخل فيلم هنوز خبري از اکران اين فيلم در سينماها نيست. در «گزارش يك جشن»، رضا كيانيان، رويا تيموريان، مريلا زارعي، طناز طباطبايي، بهروز شعيبي، اصغر نقي‌زاده، شبنم مقدمي، سيامك صفري، سيامك احصايي، هدي ناصح، زهير ياري و با هنرمندي داريوش ارجمند و با حضور گروهي از هنرجويان رشته تئاتر و نمايش به ايفاي نقش پرداخته‌اند.

خيابان‌هاي آرام

«خيابان‌هاي آرام» كمال تبريزي يكي ديگر از فيلم‌هايي است كه نتوانست مهلت نمايش بگيرد كه البته وضعيتي بهتر از «گزارش يك جشن» دارد. اين فيلم سينمايي پروانه نمايشش را گرفته است و حتي چندين نوبت هم مهلت اكران آن در شوراي صنفي نمايش مشخص شد؛ البته با شرايطي خاص اما در فرصتي كه براي اكرانش تعيين شده بود هم بازهم اكران نگرفت.

اسفند ماه در حاليكه پيش‌بيني مي‌شد، فيلم «خيابان‌هاي آرام» كمال تبريزي اكران شود، اين كارگردان در گفت‌‌وگويي كوتاه گفته بود: امروز باخبر شد «خيابان‌هاي آرام» با اينکه ظاهرن پروانه نمايش هم دارد تا اطلاع ثانوي به نمايش عمومي درنخواهد آمد و بازهم ظاهرن جلوي نمايش آن گرفته شده است.

تبريزي شرايط اكران «خيابان‌هاي آرام» را شبيه شرايط چند سال قبل «به رنگ ارغوان» توصيف و همچنين مطرح كرده بود: «خيابان‌هاي آرام» نيز فعلن به سرنوشت «پاداش» دچار شده است، با اين تفاوت که يکي پروانه نمايش دارد و ديگري کماکان بدون پروانه است، هرچند که داشتن پروانه يا نداشتن آن توفير چنداني ندارد. اين فيلم براي مجوز پروانه ساخت، لوكيشن خود را به كشور ارمنستان تغيير داد و براي مجوز اكران عمومي دوباره صداگذاري شد.

«خيابان‌هاي آرام» هم در بيست و نهمين جشنواره فيلم فجر به نمايش درآمد. اين فيلم كه در ارمنستان جلوي دوربين رفته است داستان طنزي را روايت مي‌كند كه در آن حسن معجوني، نيكي كريمي، لعيا زنگنه، محمد‌رضا فروتن، رضا داود‌نژاد، و جمع ديگري از بازيگران ايفاي نقش‌هايي را برعهده دارند. پرداخت طنزآميز به اتفاقات سال 88 و مسائل سياسي داخل ايران در يک کشور خارجي از مهم‌ترين مسائلي است که موجب شده است حساسيت‌ها براي اکران اين فيلم زياد باشد.

پاداش

كمال تبريزي، فيلم به نمايش در نيامده ديگري هم به نام «پاداش» دارد که خبر توقيف آن را وزير ارشاد شخصن اعلام کرد.

فيلم سينمايي «پاداش» داستان يکي از مديران مياني دولت است که به ماموريت‌هاي خارجي متعدد مي‌رود. تا اينکه در يک نوبت او را براي تشويق به سفر حج مي‌فرستند اما در اين سفر برخلاف تصور او که انتظار دارد مانند يک مدير دولتي با او برخورد شود، اين اتفاق نمي‌افتد.

وزير ارشاد در دي‌ماه سال 88 درباره اين فيلم گفته بود: «فيلم‌هايي كه با خط قرمز و معيارهاي اسلامي و ايراني همخواني ندارند؛ قابليت نمايش ندارند و بنابراين توقيف مي‌شوند. » در اين فيلم حسن معجوني، آتيلا پسياني، صابر ابر، بهمن زرين‌پور، آشا محرابي، رضا بهبودي، روح‌ا... حق‌گوي لسان، اصغر نقي زاده، بهنام وطن و مرحوم احمد آقالو به ايفاي نقش پرداخته‌‌اند.

«پاداش» قصه يک مسئول مملکتي است که راهي سفر حج مي‌شود و در اين بين اتفاقات و تناقضاتي رخ مي‌دهد که موقعيت‌هاي طنز را به وجود مي‌آورد. يکي از دلايل توقيف فيلم تا به امروز حرکت فيلم تبريزي روي خط قرمز اعلام شده است و احتمالن تا سال‌ها فرصت نمايش آن به وجود نخواهد آمد.

خانه پدري

«خانه پدري» كيانوش عياري هم موضوعي اجتماعي دارد. اين فيلم كه يازدهمين اثر بلند سينمايي كيانوش عياري است، وقايع خود را از 1310 آغاز مي‌‌كند و آنها را تا امروز ادامه مي‌دهد. «خانه پدري» نتوانست حتي در جشنواره فيلم فجر نيز حاضر شود و اين در حالي است كه موسسه ناجي هنر تهيه‌كننده آن است. مهدي هاشمي، شهاب حسيني، مهران رجبي، ناصر هاشمي، مينا ساداتي، نازنين فراهاني، حسين فلاح و ... بازيگران اصلي «خانه پدري» هستند.

فيلم درباره رخ دادن يک قتل در يک خانه قديمي است که بعد از سال‌ها واقعيت يک فاجعه انساني خودش را نشان مي‌دهد. يکي از دلايلي که فيلم تا به امروز نتوانسته است رنگ پرده را ببيند صحنه‌هاي به شدت تلخ و دلهره‌آور فيلم است که حتي برخي کارشناسان شدت واقع‌گرايي آن را تا حدي توصيف مي‌کنند که مي‌تواند در روحيه مخاطب تاثيرات مخربي بگذارد. فيلم با اصلاحيات عريض و طويلي مواجه است که کارگردان آن حاضر به انجام آن نيست.

کيانوش عياري در گفت و گو با CHN درباره وضعيت فيلمسازي خود و وضعيت حرفه‌اي اش مي‌گويد:« فعلن اصلن در شرايط مناسب روحي خوبي نيستم. آنقدر در اين مدت از اين اتفاقات رنج ديدم که ديگر ميلي به فيلمسازي ندارم. بايد فعلن مدتي از همه چيز دور باشم. شايد بتوانم شرايط جديد را درک کنم.»

فرزند صبح

اما وضعيت «فرزند صبح» كمي با ساير فيلم‌هايي كه اجازه اكران عمومي پيدا نكرده‌اند، متفاوت است. اين فيلم كه پس از چندين سال بالاخره با كارگرداني بهروز افخمي به جشنواره بيست‌و نهم فجر رسيد، با انتقادات اصحاب رسانه و منتقدين روبرو شد. «فرزند صبح» مقطع كودكي (تا هفت سالگي) خميني و همچنين بخش‌هايي از 63 سالگي ايشان در 15 خرداد سال 42 را روايت مي‌كند و ساخت آن چيزي در حدود دو ميليارد تومان هزينه داشته است، اما منتقدين و اصحاب رسانه پس از حضور در كنفرانس خبري افخمي در جشنواره فجر دو سال قبل، انتقادهاي شديدي را نسبت به فيلم مطرح كردند. درحاليكه بهروز افخمي همچنان تاكيد دارد با تدوين مجدد، فيلم اثر قابل قبولي خواهد شد.

در «فرزند صبح» عبدالرضا اكبري، آتيلا پسياني، هادي ديباجي، آرمان ايرانپور و هديه تهراني به ايفاي نقش پرداخته‌اند.

من مادر هستم

«من مادر هستم» به كارگرداني فريدون جيراني هم در سال 89 ساخته شده است و در آن باران کوثري، حبيب رضايي، هنگامه قاضياني، فرهاد اصلاني، اميرحسين آرمان و پانته‌آ بهرام بازي كرده‌اند. اين فيلم داستان يک خانواده‌ي طبقه‌ي متوسط است كه در يک شرايط بحراني به بررسي و ارزيابي زندگي خود مي‌پردازند.

اما درحاليكه «من مادر هستم» جزو فيلم‌هايي است كه هنوز رنگ پرده را نديده است اما گفته مي‌شود با تغييراتي كه در اين فيلم داده شده بزودي اكران مي‌شود.

فيلم‌هايي هم هستند كه نه در يكي دو سال گذشته، بلكه از ساخت آن‌ها چند سالي مي‌گذرد اما بازهم نتوانسته‌اند در اكران عمومي قرار بگيرند. «زادبوم» به كارگرداني ابوالحسن داودي، «زمهرير» به كارگرداني علي رويين‌تن، «پوسته» مصطفي آل‌احمد و «صد سال به اين‌ سال‌ها»ي سامان مقدم و «آيينه‌هاي روبرو»

زادبوم

شايد بتوان گفت كه «زادبوم» هم در ميان فيلم‌هاي اکران نشده، وضعيت ويژه و خاصي دارد؛ چرا كه اين فيلم توانسته بود در بيست و هفتمين جشنواره فيلم فجر تنديس سيمرغ بخش نگاه ملي جشنواره را هم بدست بياورد. فيلم سينمايي «زادبودم» روايتگر زندگي كنوني سه نسل از يك خانواده ايراني است كه در سه كشور متفاوت زندگي مي‌کنند و هر کدام با‌‎مشكلي روبرو هستند. عزت ا... انتظامي، مسعود رايگان، رؤيا تيموريان، پگاه آهنگراني و بهرام رادان در اين فيلم به ايفاي نقش پرداخته‌اند.

ابولحسن داوودي در گفت‌وگو با CHN درباره عدم اکران اين فيلم گفت:« هيچ‌گاه جواب درستي به ما ندادند. فيلم در ظاهر اصلن توقيف نيست. فقط مي‌گويند در چند سينماي محدود بايد اکران شود. در اين شرايط دور از عقل و منطق است که بخواهم فيلم را بسوزانم. ترجيح مي‌دهم فعلا در کشوي ميزم خاک بخورد تا در اين شرايط رنگ پرده را ببيند.»

زمهرير

اما حكايت «زمهرير»؛ اين فيلم در هنگام حضور در بيست و هشتمين جشنواره فيلم فجر انتقادات تند اصحاب رسانه و منتقدين را در پي داشت و گويا صحنه‌هاي اين فيلم كه گفته مي‌شود مضاميني مرتبط با «نگاه غيراخلاقي به دفاع مقدس و توهين به شهدا» داشته است باعث شده است كه «زمهرير» فعلن به نمايش درنيايد.

فيلم با نشان دادن يک فرمانده جنگ که مشغول به دوره گردي و نواختن ساز در خيابان‌ها است نگاهي خاص به مقوله جنگ و دفاع هشت ساله ايران دارد.

هفت و پنج دقيقه

محمدمهدي عسگرپور كه چندماهي است با مسائل مربوط به خانه سينما روبرو است هم فيلمي دارد كه هنوز به نمايش در نيامده است. «هفت و پنج دقيقه»که در سال 87 ساخته شده است مضموني اجتماعي دارد و به موضوع مهاجرت مي‌پردازد. رضا کيانيان تنها بازيگر ايراني اين فيلم است که بر اساس فيلمنامه فرهاد توحيدي در فرانسه ساخته شده است. اين فيلم داستان زندگي سه زن که در آستانه فروپاشي روحي و خودکشي‌اند را روايت مي‌کند و در بيست و هفتمين جشنواره فيلم فجر نيز حضور داشت.

پوسته

مصطفي آل‌احمد يكي از كارگرداناني است كه در عرصه مستند جوايز بسياري را كسب كرده، اما همچنان اولين ساخته‌ سينمايي‌اش به نمايش درنيامده است. «پوسته» محصول سال 87 است که محمد آفريده آن را تهيه کرده و درآن حميد فرخ نژاد، الناز شاکردوست، مريم کاوياني، حميدرضا فلاحي و امير غفارمنش به ايفاي نقش پرداخته بودند. اين فيلم هم مضموني اجتماعي دارد و داستانش درباره يك زنداني محكوم به مرگ است كه پس از اثبات بي گناهي‌اش آزاد مي‌شود و بلافاصله در شرايطي قرار مي‌گيرد كه شواهد مي‌تواند او را يك بار ديگر روانه زندان كند.

صد سال به اين سال‌ها

سامان مقدم «صد سال به اين سال‌ها» را با حضور رضا كيانيان، فاطمه معتمدآريا، پرويز پرستويي و علي قربان زاده ساخته است. داستان فيلم روايتگر زندگي زني به نام «ايران» است كه در طول سي سال متوجه ضربات و لطمات بزرگي در زندگي شخصي‌اش مي شود و اعضاي خانواده‌اش را از دست مي‌دهد. گفته مي‌شود تنها اشکال فيلم نام شخصيت اصلي فيلم به نام «ايران» با بازي فاطمه معتمدآريا است که بايد عوض شود و چون تحت هيچ عنواني اين اتفاق نمي‌تواند بيافتد عملن فيلم امکان اکران خود را از دست داده است.

آينه‌هاي روبرو

«آينه‌هاي روبرو» هم از فيلم‌هايي است که در جشنواره دو سال قبل فيلم فجر مورد تقدير قرار گرفت و جوايزي را به خود اختصاص داد اما اين فيلم هنوز نتوانسته است، اكران شود. «آينه هاي روبرو» به کارگرداني نگار آذربايجاني و تهيه کنندگي فرشته طائرپور داستان دختري را روايت مي‌کند که در پي تغيير جنسيت خود است، اما او با مخالفت شديد خانواده روبرو مي‌شود.

طائرپور با گلايه از شرايط اكران پيش از اين گفته بود:« نمي‌خواهم «آيينه‌هاي روبرو» را چون فيلمي مازاد بر نياز نمايش اكران كنم.»

وي با اشاره به شرايط اكران، يادآور شده بود:« قبلن هم گفته بودم که به اکراني توهين آميز براي «آينه‌هاي روبرو» تن نخواهم داد و با توجه به ارزش‌هاي فيلم و همچنين قابليت‌هايش در جذب مخاطب، حاضر نخواهم شد که آنرا چون فيلمي مازاد بر نياز نمايش، در سالن‌هاي نصفه و نيمه و بي‌رغبت به نمايش اينگونه فيلم‌ها اکران کنم. به خاطر همين حساسيت بود که تصميم گرفتم پخش اين فيلم را به دفتر ديگري واگذار نکنم تا از تن دادنش به چنين شرايطي گله مند شوم.»

نيلوفر

طائرپور در مقام تهيه‌کننده فيلم به نمايش در نيامده ديگري هم به نام «نيلوفر» دارد.

شايد برخي از فيلم‌هاي ليست بالا توانسته باشند در جشنواره‌هاي مختلف به نمايش درآيند اما «نيلوفر» گويا مشکلي فراتر از آنها دارد؛ چرا که اداره نظارت و ارزشيابي حتي از نمايش «نيلوفر» در جشنواره فيلم کيش هم جلوگيري کرد و البته دليل آن را نداشتن پروانه نمايش توسط اين فيلم دانست؛ دليلي که موجب اعتراض فرشته طائرپور تهيه کننده آن شد چراکه او معتقد بود فيلم دو سه سال است که مجوز نمايش دارد.

فرشته طائرپور تهيه‌کننده ايراني اين فيلم سرانجام خبرداد:« پس از چهارسال توقيف فيلم سينمايي «نيلوفر» در ايران و محروميت آن از هرگونه نمايش در سينماها يا شبکه‌هاي ويديويي و تلويزيوني ـ عليرغم داشتن پروانه ساخت و پروانه نمايش از وزارت ارشاد ـ اين فيلم از سوي تهيه‌کنندگان فرانسوي آن در اختيار شبکه اينترنتي INDIEFLIX قرار گرفت تا براي هر علاقمندي قابل دسترس باشد.»

طائرپور ابراز تاسف كرد:« تنها نتيجه اين ممنوعيت، زيان انباشته و غيرقابل جبران اينجانب بعنوان تهيه کننده ايراني و مالک صد در صد حقوق نمايش آن در ايران است.»

«نيلوفر» ساخته سبينه‌الجمايل محصول مشترک ايران و فرانسه با بازي فاطمه معتمدآريا، شهاب حسيني، هنگامه قاضياني، امير آقايي، صادق صفايي و مبينا آينه‌دار با مدت زمان 82 دقيقه و به تهيه‌کنندگي فرشته طائرپور و رشيد بوشارب در سال 87 توليد شده است.

پريناز

«پريناز» را شايد بتوان تنها فيلمي دانست كه به دليل مميزي نتوانست در جشنواره‌ فيلم فجر اخير رنگ پرده را ببيند.

اين فيلم داستان دختربچه‌اي را روايت مي‌کند که خانواده خود را از دست داده و قرار است از سوي خانواده مادرش نگهداري شود، اما در خانواده جديد ماجراهايي براي وي رخ مي‌دهد.

«پريناز» داراي مضموني اجتماعي است و بازيگران آن فرهاد آئيش، مژگان بيات، مصطفي زماني، طناز طباطبايي، اميرحسين فتحي، حميد فرخ‌نژاد، شبنم قلي‌خاني، فاطمه معتمد‌آريا و فرخ نعمتي هستند./CHN

• By mohabatnews.com
• 1391/01/24